Zastosowanie ECMO w podtrzymywaniu regionalnej perfuzji narządowej w transplantologii


 To ramię programowe zakłada zaprojektowanie, rozpoczęcie wdrażania, monitorowanie oraz powszechne wykorzystanie na terenie Wielkopolski mechanicznego wspomagania krążenia ECMO, w celu podtrzymywania regionalnej perfuzji narządowej w transplantologii, u dawców zmarłych w mechanizmie nieodwracalnego zatrzymania krążenia (NHBD/DCD – donation after circulatory death). Do systemu Ratownictwa Medycznego należeć będzie identyfikacja chorych z NZK oraz zabezpieczenie przedszpitalne w tym mechaniczna kompresja klatki piersiowej oraz koordynacja transportu potencjalnych kandydatów do E-CPR lub ECMO-DCD.


1. Definicje DCD

Na Konferencji w Maastricht w 1995 r. po raz pierwszy ustalono, na podstawie przesłanek klinicznych i prawnych, definicję dawców po zatrzymaniu krążenia (NHBD – non heart beating donors). Konwencja ta została przyjęta na całym świecie i aktualnie klasyfikuje dawców po zatrzymaniu krążenia na odpowiednie kategorie zgodnie z zaistniałą sytuacją kliniczną:

I. dawca zmarły w chwili przyjęcia,

II. dawca po nieskutecznej resuscytacji krążeniowo-oddechowej,

III. dawca z ciężkim nieodwracalnym uszkodzeniem mózgu, po kontrolowanym zatrzymaniu krążenia (zakończenie niecelowej terapii),

IV. dawca z objawami śmierci mózgu, u ktorego doszło do zatrzymania krążenia,

V. dawca po nieodwracalnym zatrzymaniu krążenia, zmarły w szpitalu (kategoria V została dodana w 2000 roku).



 W Polsce najczęstsza sytuacja pobrania narządowego DCD dotyczyć może kategorii II i V. Dawstwo z kontrolowanego zatrzymania krążenia (Mastricht III) nie jest dopuszczone w polskim ustawodawstwie.




 Dawstwo narządowe po nieodwracalnym zatrzymaniu krążenia zostało dopuszczone w art. 9 nowelizacji ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów  z 17 lipca 2009 r. „Pobranie komórek, tkanek lub narządów do przeszczepienia jest dopuszczalne po stwierdzeniu zgonu wskutek nieodwracalnego zatrzymania krążenia”.


USTAWA z dnia 1 lipca 2005r.
o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów




Kryteria włączenia zmarłego do kwalifikacji DCD

OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 9 sierpnia 2010 r.
w sprawie kryteriów i sposobu stwierdzenia nieodwracalnego zatrzymania krążenia


DCD - Kryteria włączenia


  • wiek >18 i < 60 r.ż.
  • znane personalia potencjalnego dawcy (PESEL)
  • RKO rozpoczęte <= 30 min od ZK
  • znana (podejrzewana przyczyna zgonu)
  • brak cech masywnego krwotoku
  • brak sladów po wkłuciach, świeżych tatuaży, ryzykownych zachowań (nadużywanie sybstancji psychoaktywnych, bezdomność)
  • przedzgonny okres głębokich zaburzeń hemodynamicznych < 60 min
  • możliwość prowadzenia automatycznej mechanicznej kompresji klatki piersiowej
  • czas do kaniulacji naczyń dla potrzeb perfuzji < 150 min od NZK

DCD - Kryteria wykluczenia


  • wiek <18 i > 60 r.ż.

  • uraz przestrzeni zaotrzewnowej
  • znany pozytywny wywiad w kierunku chorób nowotworowych, dodatni status wirusologiczny, choroba nerek w wywiadzie (kreatynina > 1,5 mg/dl); nadciśnienie tętnicze w wywiadzie; choroba naczyniowa mózgu w wywiadzie.
  • RKO rozpoczęte > 30 min od NZK
  • czas do kaniulacji naczyń dla potrzeb perfuzji > 150 min od NZK

Procedura pobrania narządów w protokole DCD uwzględniająca użycie perfuzji pozaustrojowej ECMO (PERFUSION) jako terapii pozwalającej przywrócić prawidłową funkcję narządu (RECOVERY).


Opracował: Mateusz Puślecki / Marcin Ligowski