Czym jest ECMO ?

ECMO czyli ExtraCorporeal Membrane Oxygenation jest techniką pozaustrojowego utlenowania krwi. Ze względu na to, że system ten można wykorzystać również do wspomagania krążenia, zamiennie używany jest skrót ECLS oznaczający ExtraCorporeal Life Support. System ECLS/ECMO to pozaustrojowy układ zawierający pompę oraz oksygenator, pozwalający zastąpić przez pewien czas pracę płuc i/lub serca. Zastosowanie tego urządzenia samo w sobie nie leczy niewydolnego narządu ale daje czas potrzebny do wyzdrowienia. Technika ECMO jest bardzo inwazyjną i ryzykowną terapią i powinna być rozważona wobec wyczerpania innych sposobów leczenia, takich jak zaawansowane techniki wentylacji, leki wspomagające pracę płuc i serca, gazy wpływające na krążenie płucne czy zmiany ułożenia chorego.


 Istnieją dwa sposoby wspomagania ECMO. W obu z nich zastosowany jest dokładnie taki sam układ pozaustrojowy. Kaniula, którą pobierana jest krew do układu, w każdym z tych sposobów założona jest tak samo - do dużej żyły centralnej.

 Różnica polega jedynie na innym podłączeniu kaniuli oddającej, czyli prowadzącej krew utlenowaną z ECMO. Jeżeli jest ona podłączona również do układu żylnego, mówimy o ECMO żylno-żylnym (V-V). W tym przypadku wspomagamy jedynie funkcję płuc poprzez wprowadzenie do krążenia płucnego krwi utlenowanej pozaustrojowo.

Jeżeli kaniula oddająca wprowadzona jest do układu tętniczego (tętnica udowa lub tętnice łuku aorty), mamy do czynienia z ECMO żylno-tętniczym (V-A). Wówczas, podobnie jak podczas zabiegów kardiochirurgicznych, zastępowana jest funkcja zarówno płuc jak i serca.

Schemat układu krążenia

 ECMO jest jedynie protezą zastępującą pracę płuc i/lub serca do czasu, aż nastąpi poprawa funkcji tych narządów, pozwalająca na ich samodzielną pracę. Stąd podstawowym kryterium, jakie decyduje o zastosowaniu ECMO jest potencjalna odwracalność procesu, który doprowadził do niewydolności płuc lub serca. Czas wspomagania może być bardzo różny i wahać się od kilku dni (np. przy ogłuszonym mięśniu sercowym wskutek zawału) do kilku tygodni maksymalnie. Z czasem pojawia się coraz więcej powikłań związanych z przewlekłym zastosowaniem układu pozaustrojowego, co ogranicza długość zastosowania takiego wspomagania. Pacjenci z nieodwracalnym uszkodzeniem narządów zginą wraz z zakończeniem terapii ECMO. Dla niektórych chorych z niewydolnością serca szansą będzie zastosowanie innych, długoterminowych systemów wspomagania. Dla pacjentów z niewydolnością oddechową nie. W rzadkich przypadkach można rozważyć próbę transplantacji dysfunkcyjnego narządu. 



ECMO w układzie

żylno-żylnym


Niewydolność płuc

  • brak oksygenacji
  • hiperkapnia

  • niedotlenienie tkanek


ECMO w układzie

żylno-tętniczym


Niewydolność serca

  • spadek rzutu serca
  • zatrzymanie krążenia

  • niedotlenienie tkanek
 

 Kaniule ECMO podłączone są jedynie do układu żylnego. Krew powracająca do serca "po drodze" przepływa dodatkowo przez oksygenator. Przepływ na aparacie ECMO mówi nam jedynie jaka część rzutu serca pacjenta przepływa przez oksygenator. Jeśli CO pacjenta wynosi 6l/min, a w aparacie przepływ krwi nastawiony jest na 3l/min, znaczy to, że 50% krwi zostaje utlenowana.

 Kaniule ECMO podłączone są tak, że krew powracająca do serca całkowicie omija krążenie płucne. Przepływ ustawiony na aparacie ECMO odpowiada wartości rzutu systemowego czyli całkowicie zastępuje rzut serca pacjenta. Wartość przepływu ustawiona w aparacie ECMO całkowicie determinuje przepływ krwi w narządach.



Historia ECMO - linki:

HISTORY - 1;    HISTORY - 2;    HISTORY - 3

 

Opracował: Marcin Ligowski / Mateusz Puślecki